ប្រវតិ្តអក្សារសាស្រ្តខ្មែរ

-
តាមប្រវត្តិវិជ្ជា គេចែកសម័យកាលជាបួន ផ្នែកគឺ ៖

១. សម័យកាលទី ១
      សម័យនគរភ្នំ គ្រិស្តសតវត្សទី១ ដល់ទី៦
២. សម័យកាលទី ២ 
      សម័យមុនអង្គរចាប់ពី គ.ស ៥៥០ ដល់ ៨០២ 
     ព្រះមហាក្សត្រសំខាន់ៗខ្លះក្នុងសម័យកាលនោះមាន៖

  • ព្រះបាទភវរ្ម័នទី ១ (​ គ.ស ៥៥០ - ៦០០ ) 
  • ព្រះបាទមហិន្រ្ទវរ្ម័ន ចិត្រាសេន ( គ.ស ៦០០ - ៦១៥ ) 
  • ព្រះបាទឥសានវរ្ម័ន ទី ១ (​ គ.ស ៦១៥ - ៦៣៥ ) 
  • ព្រះបាទ ភវរ្ម័ន ទី ២ (​ គ.ស ៦៣៩ - ៦៥៥ ) 
  • ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័ន ទី ១ (​ គ.ស ៦៥៥ - ៦៨១ ) 
សម័យកាលទី ៣ 
សម័យអង្គរ​ 
គ្រឹស្តសតវត្ស ទី ៩ ដល់ទី ១៤ (​ គ.ស ៨០២ ដល់ ១៣៣៦ )
  • ព្រះមហាក្សត្រសំខាន់ៗ ក្នុងសម័យកាលនេះមាន ៖ 
  1. ព្រះបាទជ័យវរ្ម័ន ទី ២ (​ គ.ស ៨០២ - ៨៥០ ) ដែលបានកសាងប្រាសាទដំបូងនៅភ្នំគូលែន 
  2. ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័ន ទី ៣ ( គ.ស ៨៥៤ - ៨៧៧ ) 
  3. ព្រះបាទ ឥន្រ្ទវរ្ម័ន ទី ១ ( គ.ស ៨៧៧ - ៨៨៩ ) 
  4. ព្រះបាទ យសោវរ្ម័ន ទី ១ ( គ.ស​ ៨៨៩ - ៩០០ ) 
  5. ព្រះបាទ ហសវរ្ម័ន ទី ២ ( គ.ស ៩៤១ - ៩៤៤ ) 
  6. ព្រះបាទ រាជន្រ្ទវរ្ម័ន ( គ.ស ៩៤៤ - ៩៦៨ ) 
  7. ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័ន ទី ៥ ( គ.ស ៩៦៨ - ១០០១ ) 
  8. ព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័ន ទី ១ ( គ.ស ១០០២ - ១០៥០ ) 
  9. ព្រះបាទ ឧទយាទិត្យាវរ្ម័នទី ២ ( គ.ស ១០៥០ - ១០៦៦ ) 
  10. ព្រះបាទ ហស៌វរ្ម័ន ទី ៣ ( គ.ស ១០៦៦ - ១០៨០ ) 
  11. ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័ន ទី ៦ ( គ.ស ១០៨២ - ១១០៧ ) 
  12. ព្រះបាទ ធរណិន្រ្ទវរ្ម័ន ទី ១ ( គ.ស ១១០៧ - ១១១២ ) 
  13. ព្រះបាទ សូរ្យវរ្ម័ន ទី ២ ( គ.ស ១១១៣ - ១១៥០ ) 
  14. ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័ន ទី ៧ ( គ.ស ១១៨១ ១២០១ ) 
  15. ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័ន ទី ៩ (​ គ.ស ១៣២៧ - ១៣៣៦ ) 

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

ប្រវត្តិប្រទេសថៃ

-
ប្រវត្តិសង្ខេបរបស់ប្រទេសថៃ         ប្រទេសថៃឬសៀម​ ស្ថិតនៅភូមិភាគអាស៊ីប៉ែកអាគ្នេយ៍ មានព្រំប្រទល់ជាប់ប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ ភូមា និងមាឡេស៊ី។  ប្រទេសថៃបូរាណ ឬសៀម  = ថៃឡង់ថ៍ មានន័យថា ដែនដីនៃពួកអ្នកសេរី ។ ក្នងរយៈ ៨០០ ឆ្នំា ប្រទេសថៃ អាចបញ្ចៀសខ្លួនឲ្យរួចផុត ពីការដាក់នឹកអាណានិគម។ តែប្រទេសនៅជុំវិញត្រូវទទួលរងនូវការដាក់អាណានិគម ។ ប្រវត្តិសាស្រ្តនៃប្រទេសថៃ ត្រូវបែងចែកជាសម័យកាលធំៗដូចជា ៖  ក/ សម័យណានចាវ ( ៦៥០ ដល់ ១២៥០ គ.ស)          ជនជាតិថៃបានប្រមូលផ្តុំគ្នា បង្កើតបានជាអាណាចក្រមួយនៅខាងត្បូងប្រទេសចិន ក្នុងខេត្ត យូ ណាន ( Yunan) សព្វថ្ងៃជាក្រុង កង់តុង canton ។ ប្រជាជនជាច្រើន បានធ្វើដំណើរមកភាគខាងត្បូង រហូតដល់ច្រំាងទន្លេចៅព្រះយ៉ា ហើយបានតាំងទីលំនៅចំកណ្តាលក្នុងចក្រភពខ្មែរ និងបានទទួលយកនូវវប្បធម៌របស់ប្រទេសខ្មែរដែរ។ នៅឆ្នំា ១២៣៨ គ.ស ពួកថៃ បានបង្កើតរដ្ឋឯករាជ្យមួយ ឈ្មោះថា សុខោទ័យ ។  ខ/ សម័យកាលសុខោទ័យ ( ១២៣៨.​ ១៣៧៨ គ.ស)           ជនជាតិថៃចាប់ផ្តើម មានអំណាចខ្លំាងនៅសតវត្សទី១៣ នៅពេលដែលពួកគេប្រកាសឯករាជ្យ ពី ចក្រភពខ្មែរ មន ។ អ្នកដឹកនំាថៃ​ បានប្រសិទ្ធនាម សម័យនោះថា ជា យុគមាស នៃប្រវត្តិសាស្រ្តថៃ ឬជាសម័យកាលដែលម
Read more

ប្រវត្តិសាស្រ្តប្រទេសខ្មែរ

-
Image
        ដោយសារតែអាក់ខាននៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវបុរេប្រវត្ថិរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ទើបមិនមាននរណាម្នាក់បាន ដឹងឲ្យប្រាកដថា តើប្រជាជនខ្មែរបានរស់នៅលើទឹកដីរបស់ខ្លួនតំាងពីពេលណាមក។ បើតាមផ្ទាំងសិលាស្ថិតក្នុង រូងភ្នំនៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសកម្ពុជា បានឲ្យដឹងថា មនុស្សដែលបានប្រើប្រាស់ដុំថ្មធ្វើជាឧបករណ៍បានរស់នៅ ក្នុងរូងភ្នំតាំងពីដើម សតវត្សទី ៤០០០ មុនគ.ស ហើយដំណំាស្រូវត្រូវដំាដុះនៅលើទឹកដីកម្ពុជាតំាងតែពីមុនសតវត្ស​​​​​​​​​​​​​​ទី១នៃព.ស មកម្ល៉េះ។ ប្រជាជនកម្ពុជាដំបូង បានរស់នៅទីនេះ មុនកាលបរិច្ឆេទខាងលើទៅទៀត ហើយប្រហែលជានិរទេសមកពីភាគខាងជើង ទោះបីពុំបានដឹងពីភាសានិយាយ និងជីវិតរស់នៅរបស់ពួកគេក៏ដោយ។ នៅដើមសតវត្សទី១ នៃព.ស ពួកអ្នកជំនួញជនជាតិ ចិន   បានចាប់ផ្តើមសរសេរពីវត្តមានអាណាចក្រមួយ ក្នុងប្រទេស កម្ពុជា ដែលស្ថិតលើឆ្នេរនិងនៅឆ្ងាយពីមាត់សមុទ្រ។ អាណាចក្រនេះ មានលក្ខណៈពាក់ព័ន្ធរួចទៅហើយ ជាមួយនិង វប្បធម៌ឥណ្ឌា ដែលបានផ្តល់នូវ អក្ខរក្រម ទម្រង់សិល្បៈ រចនាបទនៃស្ថាបត្យកម្ម  សាសនា ហិណ្ឌូ និងព្រះពុទ្ ធ និងប្រព័ន្ធនៃការបែងចែកថ្នាក់ដឹកនំា ។ បើតាមជំនឿអ្នកស្រុកវិញ ថា លក្ខណៈសំខាន់នៃព្រលឹងវិញ្ញាណខ័ន្ធ បុព្វបុរសគឺមានការទាក់ទងឬលាយឡំជាមួយសាសនាឥណ្ឌា ហ
Read more

ប្រវត្តិសាស្រ្តវៀតណាម

-
Image
            ប្រវត្តិសាស្រ្តវៀតណាម បានចាប់ផ្តើមប្រមាណ ២៧០០ ឆ្នំា មកហើយ។ ជាយូរណាស់មកហើយទំនាកក់ទំនងជាប្រវត្តិសាស្រ្តសំខាន់បំផុតរបស់វៀតណាម គឺប្រទេសចិន ។ បុរេប្រវត្តិវៀតណាម បានបញ្ចូលបន្ថែមនូរឿងព្រេងមួយតំណាលពីនគរមួយឈ្មោះថា វ៉ានឡាង ( Van lang ) ២៨៥៨ ដល់ ២៧៨៧ ម.ស) ដែលរាប់បញ្ចូលនៅតំបន់ស្វ័យយ័តគ័ងស៊ី និងខេត្តគ័ងតុងប្រទេសចិន ក៏ដូចជាមានភាគខាងជើងប្រទេសវៀតណាមដែរ។ ក្រោយមកទៀត រាជវង្សបន្តបន្ទាប់នៅស្រុកចិនបានកាន់កាប់វៀតណាមដោយផ្ទាល់ អស់ជាច្រើនសម័យកាលចាប់ពីឆ្នំា ២០៧ ម.គ រហូតដល់ឆ្នំា ៩៣៨ គ.ស  ពេលនោះ វៀតណាមបានទទួលឯករាជ្យមកវិញ ។ វៀតណាមនៅតែជារដ្ឋមួយចំណុះរបស់ចិន ដែលជាប្រទេសជិតខាងដ៏ធំជាងគេ អស់រយៈពេលច្រើនបំផុតក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្តប្រទេស ក៏ប៉ុន្តែបានរុញច្រាន ចេញនូវការលុកលុយរបស់ចិនហើយ ដូចគ្នានេះដែរ ក៏មានការលុកលុយបីដងពីសំណាក់ពួកម៉ុងហ្គោល​ រវាងឆ្នំា ១២៥៥ និង ១២៨៥ ទៀត។ ព្រះចៅអធិរាជ ថ្រាន ញ៉ាន តុង( Tran Nhan tong ) ក្រោយមកបានធ្វើជារដ្ឋចំណុះរាជ្យវង្ស យាន តាមផ្លូវទូត ដើម្បីជៀសវាងជម្លោះតទៅទៀត។ តំណាក់កាលឯករាជ្យបណ្តោះអាសន្នបានត្រូវបញ្ចប់ក្នុងពាំក់កណ្តាលរហូតដល់ចុងសតវត្សទី១៩ នៅពេលដែលប្រទេសត្រូវបានដាក់ក្រោមអាណានិគមបារាំង។ អំឡុ
Read more